ORGAN BAĞIŞI
Tedavisi sadece organ ve doku nakli ile mümkün olan hastalıklar, tüm dünyanın olduğu gibi, ülkemizin de en önemli sağlık sorunlarının başında yer alıyor. Türkiye’de, organ ve doku nakli bekleyen hastaların sayısı her geçen gün artıyor. Özellikle kalp ve karaciğer nakli bekleyen hastalar, uygun organ bulunamaması nedeniyle hayatlarını kısa süre içinde kaybediyorlar.
Nakil yapılabilen organ ve dokular; böbrek, karaciğer,kalp,akciğer,pankreas ve ince bağırsak, kalp kapağı,kornea,kemik iliği ve deridir.
İleri kalp, karaciğer ve böbrek yetmezliği olan hastalarda sağlıklı bir yaşam sadece organ nakli ile mümkündür. Bugün ülkemizde böbrek bekleyen yaklaşık 40 bin böbrek hastası bulunmaktadır ve bu hastalar potansiyel böbrek bekleyen hastalardır. Diyaliz böbrek hastaları için yardımcı bir tedavi şeklidir. Ancak kalp, karaciğer hastalarının diyaliz gibi bir yardımcı tedavi olanakları da yoktur. Ülkemizde organ bağışları henüz istenilen seviyeye ulaşamamıştır. Bu nedenle organ bağışının yaygınlaştırılması gereklidir.
Türkiye'de ilk kez 22 Kasım 1968'de Ankara Yüksek İhtisas Hastanesi'nde Dr. Kemal Beyazıt tarafından kalp nakli yapılmış ancak hasta kaybedilmiştir.
İlk başarılı organ nakli ise, 3 Kasım 1975 yılında Dr. Mehmet Haberal ve ekibince Hacettepe Üniversitesi Hastanesi'nde bir anneden oğluna yapılan böbrek nakli oldu.
Bunu 1978 yılında aynı ekibin kadavradan yaptığı ilk böbrek nakli izledi.
Sağlık Bakanlığı verilerine göre Türkiye’de 2002 yılında 111 olan organ bağışı sayısı 2018 yılında 598’e yükseldi.
Türkiye’de toplam 22948 kişi böbrek, 2264 kişi karaciğer, 1163 kişi kalp, 71 kişi akciğer, 297 kişi pankreas, 1555 kişi kornea ve 1 kişi ince bağırsak nakli olmayı bekliyor.
Organ alacak hastalar önce kan ve doku gruplarına göre daha sonrada tıbbi aciliyet durumlarına göre belirlenir. Cins, ırk, din, zengin-fakir ayırımı yapılmaz.
Kişi organ bağışından vazgeçtiği anda üzerinde taşıdığı organ bağış kartını taşımaktan vazgeçmesi ve yakınlarına bu durumu bildirmesi yeterli olacaktır.
ORGAN NAKLİ NEDİR?
Bir organın görevini yerine getiremeyip, vücuda zarar vermeye başladığı durumda, hasta olan o organın, bir başka kişiden alınan sağlam organ ile değiştirilmesi işlemidir. Bağışlanmış olan organın uygunluğu, vericinin beyin ölümü gerçekleştikten ve ailenin onayı alındıktan sonra, sağlık ekibi tarafından uygunluğu tespit edildikten sonra yapılır.
ORGAN BAĞIŞI NEDİR?
Bir kişinin hayatta iken serbest iradesi ile tıbben yaşamı sona erdikten sonra doku ve organlarının başka hastaların tedavisi için kullanılmasına izin vermesi ve bunu belgelendirmesidir.
NAKİL YAPILABİLECEK DOKU VE ORGANLAR HANGİLERİDİR?
Ülkemizde nakil yapılan organlar:
-Böbrek
- Karaciğer
- Kalp
- Akciğer
- Pankreas
-İnce bağırsaktır
-Uterus(Rahim).
Nakil yapılan dokular ise;
-Kemik
-Kemik iliği
-Kornea
-Kalp kapağı
-Yüz ve Saçlı deri
-Extremite(Kol/Bacak)
-Tendon Kas Dokusu Kıkırdak
HER ÖLÜMDEN SONRA ORGANLAR ALINABİLİR Mİ?
Organ bağışı yapılsa bile her ölümden sonra organ nakli mümkün değildir. Örneğin evde yada yolda vefat eden bir kimse bağış kartı ve ailesinin rızası olsa bile organları alınamaz. Yalnızca hastane yoğun bakım ortamında tıbben ölümü gerçekleşen insanlardan organ nakli yapılabilir. Yani sıkça duyduğumuz deprem ve felaketlerden sonra cesetlerin organlarının alınması gibi bir durum söz konusu değildir.
BİR ORGAN HERKESE NAKLEDİLEBİLİR Mİ?
Bir organın hiçbir özellik aranmadan herhangi birine nakledilmesi söz konusu değildir.Organ naklinde alıcı verici olacak kişilerin doku uyumları önem arz etmektedir. Alıcı ve vericinin doku uyumları testlerle belirlenir en yüksek doku uyumunda cerrahi işlem gerçekleştirilir. Ayrıca doku uyumunun yanı sıra nakille verilen bağışıklık önleyici ilaçlarla (İmmunsuppresive) ameliyat başarısı yükselir.
KİŞİ ÖLMEDEN ORGAN NAKLİ KARARI ALINABİLİR Mİ?
Tıpta en temel ilke her bireyin kendi yaşam hakkı olduğu ve trilyonda bir yaşama dönüş şansı bile olsa bu şansın sonuna kadar kullanılması gerektiğidir. Hiç kimse için nasıl olsa ölecek tabiri kullanılamaz. Hastane yoğun bakım ortamında doktorlardan oluşan bir ekip tarafından tıbbi ölüm kararı verilmeden organ nakli düşüncesi asla gündeme gelemez.
DİNEN BİR SAKINCA VAR MIDIR?
Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu, organ bağışını insanın insana yapabileceği en büyük yardım olarak tanımlanmıştır. 6.3.1980 tarih 396 sayılı kararı ile organ naklinin caiz olduğunu bildirmiştir. Diğer islam ülkelerinde de ve bütün büyük dinlerde de benzer kararlar mevcuttur. Kur'an-ı Kerim'de de (Maide Suresi, Ayet 32) " KİM BİR KİMSEYE HAYAT VERİRSE, ONUN SANKİ BÜTÜN İNSANLARA HAYAT VERMİŞÇESİNE SEVAP KAZANACAĞI " beyan olunmuştur.
NEREYE-NASIL ORGAN BAĞIŞI YAPABİLİRİM?
- İl Sağlık Müdürlüğümüzden
- Halk Sağlığı Müdürlüğünden
- Kamu Hastaneleri
- Toplum Sağlığı Merkezleri
- Aile sağlığı Merkezleri
- Semt Polikliniklerinde Organ Bağışı işlemlerinizi gerçekleştirebilirsiniz.
Organ bağışı yapmak isteyen kişiler yukarda belirtilen yerlere başvuru yaparak iki tanık huzurunda bir belge imzalayarak organ bağışı kartına sahip olurlar. Organ bağışı kartını alan kişinin, bağış kartını her zaman üzerinde taşıması gerekmektedir.
ORGAN BAĞIŞI İÇİN YAŞ SINIRI VE ÖZELLİK ARANIYOR MU?
18 Yaş ve üzeri akli dengesi yerinde olan herkes organ bağışı yapabilir ve organ bağışı kartı sahibi olabilir.
BÜTÜN ORGANLARIMI BAĞIŞLAMAK İSTEMİYORUM, MÜMKÜN MÜ?
Organ bağışı kartının bir bölümünde bağışlamak istediğiniz organlarla ilgili seçenekler mevcuttur, bu bölümde işaretlediğiniz organlarınız dışında her hangi bir organınızın alınması söz konusu değildir.
HER ORGAN BAĞIŞI YAPANIN ORGANLARI MUTLAKA ALINIR MI?
Kişi organ bağışı yapmış olabilir fakat evde yolda yada kaza yerinde ölümü gerçekleşmiş ise organları alınamaz. Daha öncede belirttiğimiz gibi ancak hastane ortamında tıbben ölümü gerçekleşmiş kişilerin organları alınabilir.
ORGAN BAĞIŞI FİKRİMDEN VAZGEÇTİM! MÜMKÜN MÜ?
Organ bağışı kartı sahibi olsanız dahi, istediğiniz anda ailenize bildirerek ve bağış kartınızı yırtarak, fikrinizden vazgeçebilirsiniz.
ORGAN BAĞIŞI YAPTIĞIMI, AİLE BİREYLERİMDEN GİZLEMEK İSTİYORUM! ÜZERİMDEN ÇIKACAK BAĞIŞ KARTI YETERLİMİDİR?
Hiçbir zaman bağış kartı tek başına yeterli değildir. Ailenizin yada yakınlarınızın rızası olmadan organlarınız alınamaz. Bu sebeple bağış yaptığınız andan itibaren bu kararınızı ailenizle paylaşmanız gerekmektedir, organ bağışı bir nevi mirastır.
ORGANLARIMIN BİRİNE SATILMA İHTİMALİ YADA BELİRLİ KİŞİLERE ÖZELLİKLE VERİLME DURUMU VAR MIDIR?
Kişilerin bir bedel karşılığı organlarını vermeleri 2238 sayılı yasaya göre yasaktır. Bağışlanan organlar, bu konuyla ilgilenen Ulusal Koordinasyon Sistemi tarafından tıbben acilliği ve doku uyumuna göre en uygun alıcıya nakil edilir. Bu belirlemede zengin, fakir, ırk, cinsiyet vb. ayrımlar kesinlikle yapılmaz.
ORGANLARI ALINAN KİŞİNİN CENAZESİ VUCUT BÜTÜNLÜĞÜ BOZULMADAN TESLİM EDİLMESİ MÜMKÜN MÜDÜR?
Organları alınan kişinin cenazesi, kamuoyuna yansıdığı gibi bir torba içinde teslim edilmez aksine son derece özenli bir şekilde vücut bütünlüğü bozulmadan aileye teslim edilir. Bu konuda nakil merkezleri özellikle hassasiyet göstermektedir.
Hastanemizde Organ Bağışında bulunmak için Hastane İdaremizden Organ Bağış Birimi'ne müracaat edebilirsiniz.
Organ Bağışı Birimi Telefon: 0 264 718 1143 dahili 1342
Organ Bağışı Kamu Spotu na ulaşmak için tıklayabilirsiniz.
Hasta Halk Eğitimi İçin
KDH ORGAN BAĞIŞI HAFTASI HALK EĞİTİM.ppt